Województwo Podlaskie

Zadanie publiczne jest współfinansowane ze środków Województwa Podlaskiego

Cerkiew p.w. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Starej Grzybowszczyźnie


Opis:

Cerkiew p.w. Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Starej Grzybowszczyźnie, której budowę zainicjował Eliasz Klimowicz wpisana jest do rejestru zabytków.

Świątynia została wybudowana w latach 30-tych XX w. Obecnie jest to cerkiew cmentarna, należąca do parafii Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Ostrowiu Północnym.
Cerkiew wybudowana została staraniem Proroka Ilji. To legendarny przywódca religijny, który wychowywał się w Grzybowszczyźnie. W okresie międzywojennym założył sektę i mianował się prorokiem. Obok wsi Stara Grzybowszczyzna założył osadę Wierszalin, którą ogłosił centrum wszechświata i która miała zostać nową jego stolicą. Miał wielu wyznawców, którzy powierzali mu swoje majątki, wspólnie budowali cerkiew. Wyznawcy zbierali datki po najdalszych terenach Podlasia, poszerzając przy okazji jego sławę w tamtym czasie. Koniec działalności Ilji w Grzybowszyźnie nastąpił jesienią 1939r., po wejściu na te tereny wojsk sowieckich. Uznawany za jego następcę „wyznawca” zadenuncjował go w NKWD. Został oskarżony o uprawianie działalności antysowieckiej. Przedstawiono mu zarzut nieuczestniczenia w „referendum” nad przyłączeniem Zachodniej Białorusi do Związku Radzieckiego. W dokumentach z przesłuchań jawi się jako człowiek z niezwykłą godnością – nie uległ pokusie pomniejszania swojej roli, przedstawiał się jako człowiek, który wierzy w Boga i się Boga nie wyprze. Otrzymał wyrok pięciu lat łagru w Mariańsku, niedaleko Irkucka. Zgodnie z dokumentami z Memoriału w wieku 80 lat został zwolniony z łagru na mocy amnestii po układzie Sikorski-Majski. Umarł w domu starców, prawdopodobnie przerobionym z jakiegoś klasztoru. Bohater spektaklu Prorok Ilja Tadeusza Słobodzianka wystawionego przez Teatr Wierszalin oraz filmu Krzysztofa Wojciechowskiego Historia o proroku Eliaszu z Wierszalina z 1997.

Zobacz również: